Een meer dan honderd jaar oud pand in De Baarsjes in de stijl van de Amsterdamse School krijgt een nieuwe, duurzame voorgevel. Dat is uniek, omdat het pand beschermd stadsgezicht is. Ondanks dat bewoners blij zijn met de verduurzaming, zijn er ook zorgen met betrekking tot het erfgoed. Zo kan het gevoel van authenticiteit verloren gaan, zegt cultuurhistoricus Hanneke Ronnes.
AT5
Het pand telt ruim honderd woningen en twee winkels. De kwaliteit van het gebouw is in de loop der jaren zichtbaar afgenomen: de verf blakert van de kozijnen af en er missen bakstenen. "De gevel was lek. De kozijnen hartstikke rot. Schimmel aan de binnenkant", zegt Ingrid de Moel, lid van de Vereniging van Eigenaren (VvE). In samenwerking met stadsdeel West, de gemeente en architect Mark Koopman kwam ze op het idee om het pand van buiten te renoveren. "Het pand krijgt een soort winterjas aan", aldus Koopman. Het is voor het eerst dat een pand met beschermd stadsgezicht zo'n renovatie ondergaat.
"Ouderdomswaarde gaat wel verloren"
Het plaatsen van zo'n volledig nieuwe gevel roept vragen op als het gaat om de speciale status van het pand. Volgens Hanneke Ronnes, cultuurhistoricus aan de UvA en auteur van het boek 'Amsterdam Sloopt', moet het invloed hebben op de monumentale waarde. Zo kan het gevoel van authenticiteit, ook wel patina genoemd, verloren gaan. "Je kunt je voorstellen dat als je overal een wand voor zet, je het gevoel kan krijgen dat je je in een decor begeeft", aldus Ronnes.
Ook Walther Schoonenberg van de Vereniging Vrienden van de Amsterdamse Binnenstad (VVAB) is kritisch op het plan. "Zo werkt monumentenzorg niet", vindt hij. "Het maken van een nieuwe muur is gewoon nieuwbouw", aldus Schoonenberg.
Volgens architect Koopman zijn de zorgen over de details niet nodig. "We gaan alles precies namaken. Dat kunnen we. Misschien nu zelfs wel beter." Bovendien zegt hij de voorgevel terug te willen brengen naar het originele aanzicht. Zo zijn de kozijnen van het pand allang niet meer origineel. "De winst is dat we die vernielingen eruit gaan halen", vertelt hij.
"Niet authentiek, maar als we nu niets doen bestaat dit pand over honderd jaar niet meer"
De zorgen over het gevoel van authenticiteit deelt Koopman wel. "We moeten inderdaad voorkomen dat Amsterdam een soort Disneyland wordt", vertelt hij. Hij is blij dat het om een pilot gaat en Amsterdammers later hun mening kunnen geven.
Ook het stadsdeel kijkt met interesse naar het project. "We hebben nu eenmaal een opgave. Als dit lukt kunnen we er ontzettend veel van leren", vertelt stadsdeelbestuurder Thomas Hermans. De Moel van de Vereniging van Eigenaren is het daarmee eens. "Het is niet authentiek, dat klopt, maar als we nu niets doen bestaat dit pand over honderd jaar niet meer."