In de officiële regels staat dat Amsterdammers met een 'ja' of 'nee' zich moeten uitspreken over of ze voor een ontwerp raadsbesluit/collegebesluit zijn. In dit geval gaat het dus om het Beleidskader Hoofdgroenstructuur.

Maar welke vraag leg je straks precies aan de Amsterdammers voor? Op de openbare vergadering van vanavond had niemand daar een antwoord op.

Omdat Amsterdam geen ervaring met referenda heeft, is die vraag ook lastig te beantwoorden, zegt emeritus hoogleraar Staatsrecht Roel de Lange, de voorzitter van de initiatief- en referendumcommissie. De Lange hoopt daarom ook op input van anderen: "We zijn ernstig aan het nadenken over de vraagstelling voor het referendum en vonden het een ingewikkeld dingetje. Het leek ons wijsheid om zoveel mogelijk ideeën te verzamelen."

De referendumcommissie maakte meermaals duidelijk zelf nog geen idee te hebben over de vraagstelling, maar wees wel op de door de raad zelf vastgestelde regels. "Het moet een korte en heldere vraagstelling zijn met een 'ja' of 'nee' als antwoord en het is van belang dat de vraagstelling eenvoudig is", aldus De Lange, die daarbij nog een tikje uitdeelde aan de aanwezige raadsleden: "Het had ook heel anders in de verordening kunnen staan, maar het staat er zo."

Subvragen

De initiatiefnemers zien het wel zitten om subvragen te stellen aan Amsterdammers. "Wij waren zeer verrast door de creativiteit van uw team", zei Sylvia Fennis. "De ja/nee-vraag is geen moeilijke. Behalve hoe we 'Beleidskader Hoofdgroenstructuur' voor Amsterdammers begrijpbaar maken."

Eén van de andere initiatiefnemers: "Een ja/nee-vraag geeft een hele smalle uitkomst. Subvragen zijn een manier om aan de Amsterdammers te vragen wat ze precies willen. Een uitsluitende ja/nee-vraag laat die aan zich voorbijgaan."

Aanwezige raadsleden lieten ook blijken dat een vraag met twee antwoorden voor iets als de Hoofdgroenstructuur mogelijk te kort door de bocht is. De initiatiefnemers opperden al verschillende opties voor subvragen, die nogal technisch van aard zijn.

Volgens De Lange blijft het waarschijnlijk toch bij één vraag met twee mogelijke antwoorden: "In onze advisering staan we open voor andere ideeën, maar de raad gaat er uiteindelijk over. In de verordening staat dat het een eenvoudige ja/nee-vraag moet zijn. "

Initiatiefnemer Fennis: "De raad laat een kans liggen als er geen subvragen worden gesteld."

De Lange: "De verordening zegt wel iets over de vorm van de vraag, maar niet over de inhoud. Daarom willen we ideeën ophalen over de precieze bewoording", herhaalt de voorzitter. "We streven naar eenvoud. Het kan heel goed zijn dat als we alle geluiden hebben gehoord op één vraag uitkomen. Sub-onderwerpen kunnen wel in de campagne aan orde komen, als ze niet in de vraagstelling kunnen worden vermeld."

Europese parlementsverkiezingen

De referendumcommissie stuurt aan op een referendum tijdens de eerstvolgende verkiezingen in Nederland, namelijk de Europese parlementsverkiezingen op 6 juni volgend jaar. En wat als het kabinet eerder valt?, vroeg Kune Burgers (VVD) vanuit zijn rol als voorzitter van het presidium. "U leest ook wel de kranten", zei hij. 

De Lange: "We weten absoluut niet of het gaat gebeuren. Er moet ook een periode zijn waarin partijen die subsidie willen aanvragen campagne kunnen voeren. Ze moeten ook eventueel bij een weigering bezwaar kunnen maken. Als ze dat niet kunnen, ontneem je ze rechtsbescherming."

Puzzel

De voorzitter sloot de vergadering met de volgende woorden: "Wij zitten met een ingewikkelde puzzel. Die is er vanavond niet makkelijker op geworden."

Maar al met al is de De Lange best tevreden met hoe er tot nu toe aan het referendum wordt gewerkt. Volgens De Lange stelt iedereen die hierbij betrokken is zich constructief op. "Dat is nog wel eens anders geweest als er ergens een referendum wordt georganiseerd."

Dat het referendum er komt, staat zo goed als vast. Er zijn inmiddels bijna 10.500 handtekeningen opgehaald, terwijl er tienduizend ondersteuningsverklaringen nodig zijn. Het referendum zal raadgevend zijn, waardoor de uiteindelijke besluitvorming alsnog bij de raad ligt. De raadsleden kunnen dus afwijken van de uitslag van een referendum.