In de binnenstad van Weesp bevindt zich in een achterafstraatje een museum vol automaten. Het is het Weesper Automaten Kabinet van geboren en getogen Jordanees Jelle Zijlmans. Hij vertelt over elke automaat alsof hij hem gisteren op de kop heeft getikt. “Deze uit 1850 is de leukste automaat ooit gemaakt. Je trekt hier aan de snor van Bacchus en dan schenkt hij een glaasje cognac voor je in.”
Het museumpje staat bomvol met automaten die de grondlegger zijn voor computergames vandaag de dag. Van antieke voetbaltafels tot schietautomaten. “Hier moet je de tanden uit de clown z’n mond schieten,” vertelt Jelle terwijl hij de greep van een pistool vastpakt die vastgemaakt zit aan een automaat met een grote vitrine. Achter het glas een clown wiens tanden achterover klappen bij elk raak schot. “Deze is gebouwd vlak voor de oorlog. Toen Hitler aan de macht kwam, zijn die clowns vervangen door een kop van Hitler. Smash Hitler heette dat toen. Dat was een enorm succes die kast in Engeland.”
De fascinatie voor automaten heeft Jelle geërfd van zijn vader. Die stond op de kermis en bouwde zelf ook draaiorgels. Een van zijn meest dierbare herinneringen aan zijn vader staat midden in het museum, een Jennings fruitautomaat. “Zo’n machine hebben we samen ooit gekocht op het Waterlooplein toen ik klein was. "We haalden hem helemaal uit elkaar en namen hem mee in een plastic zak naar huis. En zoonlief en pa hebben die samen thuis weer helemaal in elkaar gezet. Er was geen veertje dat ontbrak.”
Gemaakt door leken
In een achterkamer van het museum staan nog veel meer automaten, en Jelle weet alles over de machines. “Deze voetbaltafel is ook leuk, een Chester-Pollard. Dat is dé firma die allerlei sportautomaten maakten in de jaren ‘40.” De voetbaltafel is niet zo geavanceerd als zijn afstammelingen vandaag de dag. Alle tien veldspelers worden bediend met één hendel. Hetzelfde geldt voor de basketbal en hockeytafel.
“Ik heb verder niet echt een technische achtergrond, maar dat is juist de schoonheid van deze oude automaten”, vertelt Jelle. “Als er iets kapot is, is het makkelijk te repareren." Het is zo gemaakt dat een leek hem open kan schroeven en iets kan vervangen. Oude lui op de kermis waren namelijk ook niet allemaal ingenieurs, maar die moesten alles wel onderhouden.” Jelles museum is te bezoeken aan de Middenstraat 37 in Weesp en ook af te huren voor feesten en partijen.
De Spot is een rubriek van het AT5-programma Damsko. Bekijk hier alle afleveringen.