"We hebben vanuit de studentenraad een verzoek gekregen om deze automaat te plaatsen." Annika de Klerk-Morrice is projectleider duurzaamheid bij het ROC van Amsterdam en denkt samen met studenten over hoe het ROC groener kan worden. Op MBO College West op de Laan van Spartaan staat een statiegeldmachine waar je geld kunt terugkrijgen op je rekening of kunt doneren aan een goed doel.

"Ik zie eigenlijk nu pas dat hij er staat", bekennen sommige eerstejaars studenten in de kantine. De meningen zijn verdeeld, de een zegt dit wel te willen gebruiken: "Als het toch naast me staat, waarom zou ik dan geen geld terugvragen?" Maar de ander zegt statiegeld niet zo heel belangrijk te vinden: "Voor die 15 cent ga ik geen moeite doen."

Die moeite die mensen moeten doen is volgens retailexpert Sabien Duetz precies waar het misgaat: "Er zijn veel inleverlocaties, de supermarkten zijn altijd vol of de automaten zijn kapot." Voor supermarkten is het verplicht op statiegeld terug te geven aan klanten, andere verkooppunten van blik en fles hoeven dit niet. "Neem bijvoorbeeld grote ketens zoals Hema of Action; zij verkopen blikjes maar nemen niets terug. Ik vind dat de vervuiler ook moet zorgen dat het te recyclen is."

High traffic locaties

Een mooi beginpunt van die verplichting zijn de - zoals Duetz het noemt - 'high traffic locaties'. Hiermee bedoelt ze de plekken waar veel mensen langskomen en op doorreis zijn, zoals tankstations en vooral treinstations. In Amsterdam zijn er enkele inleverpunten op stations, zoals de vier automaten op Amsterdam Centraal. "Mensen hebben hun flesjes mee, en als het daar al in te leveren is dan wordt dat normaal voor anderen."

Ook reizigers op station Zuid zien dit voornamelijk positief in: "Ik denk dat het met meer locaties wel makkelijker voor me wordt om mijn blikjes in te leveren. Dan vergeet ik het niet én hoef ik niet helemaal naar de supermarkt", zegt een van de reizigers.

Wie begint met de invoer?

Volgens Verpact, de organisatie achter het Nederlandse statiegeld, is het de bedoeling om de NS zo ver te krijgen overal automaten te zetten. "We zijn met ze in gesprek." Er moet een percentage van 90 procent in heel Nederland worden gehaald van de verkochte emballage die ook weer wordt ingeleverd, anders krijgt Verpact een fikse boete opgelegd. Bij vrijwillige locaties koopt Verpact de machine en zorgen ze voor het onderhoud en dat de blikjes worden opgehaald.

De NS heeft dus enkele automaten op grote stations geplaatst. "Maar die worden nog niet zo veel gebruikt", aldus een woordvoerder van de vervoerder. "We plaatsen nog geen machines op alle stations, want het moet eerst nog maar blijken of dat ook als gevolg heeft dat er meer wordt ingeleverd. Dat weten we nog niet, daar moet onderzoek naar worden gedaan." Maar veel reizigers zien het andersom: "Iemand moet ermee beginnen om het normaal te maken, dus dan lijkt de NS me een goede."