Het houdt de gemoederen de afgelopen weken flink bezig: is Kamervoorzitter Martin Bosma aanwezig bij de slavernijherdenking? De voorzitters van de Eerste en Tweede Kamer zijn normaal gesproken jaarlijks aanwezig bij de herdenking en leggen dan namens het parlement een krans bij het Nationaal Slavernijmonument.

Maar past Bosma, vanwege zijn eerdere uitlatingen, wel bij de herdenking? De stadsdelen Zuidoost en Oost riepen het stadsbestuur op om zich uit te spreken over de kwestie. "Hij gaat tekeer tegen alles wat te maken heeft met diversiteit en inclusie. Zo iemand heeft niets te zoeken bij herdenkingen in onze diverse stad, ook niet in een rol als Kamervoorzitter", aldus Dylan Bakker van BIJ1 tijdens de stadsdeelcommissievergadering van Zuidoost. 

Daarnaast vroeg een groep van ongeveer 150 personen en 35 organisaties uit de Surinaamse en Caribische gemeenschap in open brief aan Bosma om niet komen en wil ook organisator Ninsee, het Nederlands Instituut voor Slavernijverleden, dat Bosma eerst zijn excuses maakt en reflecteert op zijn eerdere uitspraken. 

'Hoeven geen nare herinnering op deze dag'

De leden van AT5-panel zijn zeer verdeeld over het feit of Bosma aankomende maandag aanwezig mag zijn. Op de vraag of het goed zou zijn als hij bij de herdenking aanwezig is, reageerde 43,5 procent dat hij niet moest komen, 43,2 procent liet juist weten dat het wel goed zou zijn als hij er bij is. 

"Er is geen ruimte voor racisten bij deze herdenking", aldus een van panelleden. Een ander is het daar mee eens. "Hij moet wegblijven, wij hoeven niet aan zijn woorden te worden herinnerd op deze belangrijke dag voor ons."

Toch laten ook heel wat panelleden weten dat het gaat om de Kamervoorzitter als functie en niet om de persoon Bosma, en dat daar dus doorheen moet worden gekeken. "Het is een pijnlijke situatie, maar het feit is nu eenmaal dat hij is uitgenodigd als functionaris vertegenwoordiger van de gehele Tweede Kamer."

Bosma van Halsema gewoon welkom

Burgemeester Femke Halsema reageerde ook al twee keer op de mogelijke komst van Bosma. Net als een aantal panelleden is zij van mening dat hij wel welkom moet zijn bij de herdenking en dat het belangrijk is dat er onderscheid wordt gemaakt 'tussen een instituut en een persoon', in dit geval PVV'er Bosma. "Het belang is er omdat de PVV dat soort onderscheiden niet kan maken tussen personen en instituties."

Maar Halsema zou het wel 'buitengewoon elegant' vinden als Bosma de eerder door de premier gemaakte excuses zou herhalen. "De Kamer adviseerde in een brief aan de premier om de regering excuses te laten maken voor hun rol in het slavernijverleden."

Maar net als over zijn komst, is ook de excuses een onderwerp waar het panel verdeeld over is. "Of hij dan de excuses ook echt meent, daar twijfel ik over." Andere panelleden zetten ook vraagtekens bij de betekenis van de excuses. 

'Deur moet openblijven voor contact'

Toch vindt 42,3 procent van de panelleden wel dat Bosma eerst zijn excuses moet aanbieden voordat hij welkom is. "De deur moet altijd openblijven voor contact. In zijn rol is het goed dat hij komt, en het is helemaal mooi als hij de standpunten van Nederland zoals geformuleerd door eerdere bewindspersonen herhaalt en daarmee onderschrijft."

Alleen is niet iedereen het er over eens dat hij zijn excuses moet aanbieden. "We leven in een democratisch land, waar het rechtvaardig is om iedereen de kans te geven zijn mening te uiten. Dat zou gerespecteerd moeten worden."

Ook vinden sommige panelleden dat hij wel welkom is, zelfs zonder excuses. Zij denken dat zijn aanwezigheid bij de slavernijherdenking misschien kan helpen bij bewustwording. "Ik hoop dat als hij komt, hij nog wat leert en misschien zijn fouten inziet. Maar het is allemaal wel erg dubbel."

De Nationale Herdenking Slavernijverleden begint maandag, 1 juli, om 14.00 uur en wordt gehouden in het Oosterpark. AT5 zendt de herdenking live uit.