AT5 bezocht de politiehonden, die sinds dit jaar ook hun eigen Instagrampagina hebben, op hun eigen terrein bij de A10 Zuid en sprak de hondengeleiders die dagelijks met hen werken:

Hondengeleiders rijden op de zwaardere meldingen af, bijvoorbeeld vechtpartijen, rellen en steekpartijen. De surveillancehonden kunnen daarnaast ook naar de meest recente mensengeur speuren en zo verdachten of voorwerpen zoals inbrekerswerktuig of gedumpte buit vinden. Volgens Paul Negenborn, teamleider van het Team Surveillancehonden, gebeurt dat zoeken vrijwel dagelijks. "Een betere neus dan de hond hebben we niet. En we hebben ook geen andere middelen om voorwerpen of mensen te vinden."

Er werken in totaal 24 honden met elk een vaste hondengeleider. Per dag zijn er minimaal zes honden aan het werk. Minstens twee in de nachtdienst, minstens twee in de ochtenddienst en minstens twee in de avonddienst.  Als er een ME-inzet komt, gaan er vier honden met hun eigen hondengeleiders mee in een ME-bus. Daarnaast zitten er een commandant en een chauffeur in die bus. 

Bij ongeregeldheden die onverwacht ontstaan kan de Mobiele Eenheid meestal niet meteen komen. Andere agenten die bij de ME zitten moeten daarvoor namelijk worden opgeroepen omdat het een taak is die ze naast hun normale werk doen. Op dit soort momenten kunnen de honden volgens de hondengeleiders een groot verschil maken. 

"Met een politiehond heb ik daar misschien wel een paar honderd mensen terug kunnen drijven", vertelt een hondengeleider over de vechtpartijen die in de Rai ontstonden tijdens de Turkse verkiezingen in 2023. Een collega van hem die er daarna ook bij kwam: "Die hond, die meent het. En collega's menen het ook. Maar op een of andere manier zijn mensen toch banger voor de hond dan voor de politiecollega's."

Ook bij rellende Eritreeërs in Amstelveen werden hondengeleiders ingezet. Een zeer ervaren hondengeleider noemt het een van de heftigste incidenten uit haar carrière. "Je ziet wat de honden doen. Niet alleen de groep die maakt dat die wegkomt. En uiteindelijk wel weer terugkomt, maar dan ga je weer. Maar je ziet dat de collega's zich enorm gesterkt voelen op het moment dat jij met je hond daar staat." Zowel daar als in de Rai werd er overigens niemand gebeten en was dreigen genoeg. 

De landelijke regels voor de inzet van politiehonden zijn sinds een paar jaar aangescherpt. Daar werd al over nagedacht, maar een uitzending van het televisieprogramma Zembla heeft het proces versneld. Het programma liet een paar voorbeelden van kleine incidenten uit andere regio's zien waarbij de hond toch beet.

Er is inmiddels een 'Koers Politiehonden'. Daarin staat onder meer dat de politiehonden, op heel uitzonderlijke situaties na, altijd aangelijnd moeten zijn. Ook zijn er duidelijkere regels in de ambtsinstructie vastgelegd.

In het verleden ontstond een deel van de bijtincidenten bij het zoeken naar verdachten. De hond zat dan vaak weliswaar aangelijnd, maar had bij het zoeken wel wat bewegingsruimte nodig en zat daardoor aan een langere lijn.

Om te voorkomen dat honden bij het plotseling vinden van een verdachte nu toch bijten, soms gebeurde dit als een verdachte van schrik alsnog ging rennen, werkt de politie nu soms met muilkorven. "Een bijtwond van de hond voor een fietsendiefstal zonder dat er geweld bij gepleegd is, is niet meer acceptabel", vertelt een hondengeleider.

De muilkorf heeft wel als nadeel dat de honden minder goed ruiken. Ook kunnen ze zichzelf niet verdedigen als een verdachte ze wat aan wil doen. Daarom wordt er onderzoek gedaan naar een muilkorf die op afstand kan openen. Met muilkorf kan wel gezocht worden naar vermiste personen, zoals demente ouderen die de weg kwijt zijn geraakt. Ook hoeven agenten bij het zoeken naar verdachten niet te waarschuwen voor inzet van de hond: het is met muilkorf namelijk geen geweldsmiddel dat letsel kan veroorzaken. 

De nieuwe regels hebben, waarschijnlijk net als de komst van het stroomstootwapen bij agenten van de basisteams, effect gehad op het aantal bijtincidenten. Die werden vroeger niet centraal bijgehouden, maar sinds 2022 wel. Dat jaar beten de Amsterdamse politiehonden nog 24 keer. Een jaar later ging het om 9 keer en dit jaar zijn het er, vooralsnog, nul.

Dat betekent dat er bij de demonstraties rond de UvA, waar de honden af en toe te zien waren, ook geen activisten gebeten zijn. Teamleider Negenborn benadrukt dat de honden alleen opgeroepen worden als verwacht wordt dat bijvoorbeeld demonstraties niet vreedzaam verlopen. Dan zitten ze eerst nog in de ME-bus en pas bij (dreigende) escalaties komen ze er op verzoek van de algemeen commandant uit. "Als het dan kan door middel van alleen een dreiging, dan is dat dan alleen maar prachtig", zegt hij. 

Hij benadrukt, net als de hondengeleiders, wel dat het toekomstige aantal bijtincidenten slecht te voorspellen is. Zo kan het aantal bijtincidenten bij hevige rellen in een keer flink oplopen en zijn er ook situaties waarbij een stroomstootwapen niet werkt. "De hond zit als geweldsmiddel altijd nog onder het vuurwapen. Bijten hoort helaas bij het geweldsmiddel. Dus als het nodig is, moet de hondengeleider ook niet schromen om hem in te zetten", zegt hij.