Het jaarlijkse gepubliceerde rapport van het RIVM gaat in op de vaccinatiegraden van 2023, op basis van vaccinaties die voornamelijk in 2022 zijn gegeven. De GGD monitorde de opkomstcijfers in de stad. Opvallend is dat bij alle cijfers van de vaccinatiegraden een daling te zien is. De dktp-prik (difterie, kinkhoest, tetanus en polio) bij kleuters kende een opvallend grote daling: van 83,7 procent (2022) naar 69,7 procent (2023). 

Opkomstcijfers

De vaccinatiegraden voor zuigelingen in de stad dalen, maar wel minder snel dan een jaar eerder. De vaccinatiegraden voor bmr (bof, mazelen en rodehond) en meningokokken kent een ligt stijgende lijn. De bmr-prik voor zuigelingen tot 2 jaar ging van 82,4 procent (2022) naar 82,5 procent (2023). Meningokokken van 81,4 procent (2022) naar 81,9 procent (2023). "Helaas liggen deze nog ver onder de veilige normen van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) en onder het Nederlands gemiddelde", aldus Scholtes. 

De GGD constateerde in 2022 al dat de opkomstcijfers in Amsterdam zorgwekkend laag waren en zette daarna extra in op het verhogen van de vaccinatiegraden. Zo werd er bijvoorbeeld nagebeld en werden er inhaalmomenten voor vaccinaties aangeboden. In 2023 werd deze aanpak aangescherpt. Uit de resultaten van de gepubliceerde vaccinatiegraden in het rapport komt dit echter niet naar voren. 

Door de invoering van het 'informed consent' per 1 januari 2022, is er toestemming nodig voor het delen van persoonlijke vaccinatiegegevens tussen de jeugdgezondheidszorg en het RIVM. Daarbij komt dat in Amsterdam deze toestemming vaker dan gemiddeld in Nederland niet gegeven. 

Deze zogenaamde anonieme vaccinaties tellen niet mee voor de vaccinatiegraad, omdat er niet bekend is waar het kind woont of wat de leeftijd van het kind is. De gepubliceerde cijfers in het rapport worden daarom als een 'soort ondergrens van de vaccinatiegraad' gezien. 

Scholtes benadrukt dat de monitoring van de vaccinatiegraad enorm belangrijk is voor de aanpak van het verhogen van de vaccinaties. "Er is nu minder zicht op de ontwikkeling van de vaccinatiegraad voor specifieke doelgroepen en gebieden. Dat leidt tot grotere gezondheidsverschillen en meer kans op infectieziekten en gezondheidsschade, vooral bij kinderen in een meer kwetsbare situatie."

Amsterdam maakt zich daarom samen met andere gemeenten, de GGD's en Geneeskundige Hulporganisaties in de Regio (GOHR) hard voor het weer mogelijk maken van de gegevensuitwisseling zonder toestemming tussen jeugdgezondheidsorganisaties en het RIVM. Scholtes: "De gesprekken met het ministerie VWS lopen hiervoor en ook met het nieuwe kabinet zullen wij hier op in blijven zetten."

Financiële steun 

Uit opkomstcijfers van de GGD het afgelopen jaar blijkt dat deze verbetert. Echter zijn deze verbeterde opkomstcijfers niet zichtbaar in de cijfers van het RIVM, omdat deze vooral uitgaat van vaccinaties die in 2022 werden gezet. Voor 2024 wil de gemeente de wijkgerichte aanpak voor vaccinaties doorzetten. Daarvoor zijn volgens de wethouder extra financiële middelen nodig.

"Daarom vraag ik wederom, samen met andere gemeenten, om financiële steun van het Rijk. Dit is een taak waar we niet alleen als gemeente voor aan de lat kunnen staan; in het belang van de volksgezondheid moeten we hier gezamenlijk verantwoordelijkheid nemen", aldus Scholtes. "Laten we samen alles op alles zetten om uitbraken en gezondheidsrisico's voor onze inwoners te voorkomen."

De GGD Amsterdam sprak in maart dit jaar uit bezorgd te zijn over de dalende vaccinatiegraad. In onderstaande video gaat AT5 in gesprek met Charlie van de Weijden, arts infectieziektenbestrijding van de GGD Amsterdam.