Honderden woningen die allemaal in één gebouw zitten en bewoners die naast wonen nog veel meer aangeboden krijgen: een conciërge of huismeester, een fitnessruimte, reparateurs, het zit allemaal in de huur. Althans, zo werd het in 2017 aangekondigd toen Change= in Nieuw-West begon te verhuren.

Inmiddels zijn er tientallen complexen in de stad die dit soort comfort bieden. Maar; waar de kale huur betaalbaar lijkt, komen er voor al die diensten hoge servicekosten bij die dat soort 'inbegrepen diensten' bekostigen. En voor dat laatste moeten veel van die verhuurders en beheerders de laatste jaren voor de rechter komen.

"Je ziet dat de manier van huren is veranderd", vertelt Tjerk Dalhuisen van Stichting !Woon. "Vroeger waren er naast kale huur en gas-, water-, en lichtbedragen weinig kosten aan studentencomplexen, maar er zijn nu investeerders die rendement willen maken. Die verhuren niet omdat ze huurders zo gezellig vinden, maar om geld te verdienen." Hij vergelijkt de manier van wonen met Amerikaanse en Engelse praktijken: "Daar werkt dit goed."

Duizenden zaken 

Stichting !Woon staat - net als huurrechtadvocaat Jennifer Alspeer - huurdersgroepen bij die zich verenigen. De woonstichting doet dit inmiddels bij 5630 woningen over de hele stad: "Misschien zijn er nog wel meer complexen die wij niet in beeld hebben, maar het probleem is groot." Ook de huurcommissie ziet een stijging in actieve huurdersgroepen die de weg naar de rechter weten te vinden: "Van de ruim 13 duizend zaken die we in 2023 behandelden, betroffen er 2.867 zaken rond servicekosten."

De reden dat steeds meer huurders naar de rechter stappen is onder andere omdat dit probleem pas sinds een paar jaar aan het licht komt: "Dit soort gebouwen zijn van de laatste jaren, dus dat hier iets niet klopt merk je niet meteen", zo vertelt Dalhuisen.

Maar zowel hij als Alspeer zien ook hoe de woningcrisis hier invloed op heeft: "Huurders zijn al blij als ze iets (betaalbaars) kunnen vinden, en tekenen dan dus voor iets waar ze het detail niet van weten en waar ze pas later achter komen", zegt Dalhuisen. De huurrechtadvocaat: "Alles wordt ook duurder, dus gaan mensen meer op hun centen letten."

De eerste contracten in nieuwe vorm zijn inmiddels van tafel, ziet Jennifer Alspeer. Ze stond huurders bij die zogenaamde 'membershipkosten' moesten betalen om bij de gemeenschap van hun complex te horen. "Dat is inmiddels niet meer mogelijk door de wet", vult Dalhuisen aan. "Maar nu worden allerlei van dit soort kosten vaak gewoon onder servicekosten geschoven, terwijl dat heel duidelijk moet worden aangetoond", aldus Alspeer.

Zo kan het dat huurders voor huismeesters betalen die eigenlijk alleen maar taken van de verhuurder uitvoeren, zoals het werven van nieuwe huurders en het afsluiten van nieuwe contracten. "Daar mogen bewoners niet voor opdraaien."

Inmiddels vertrekt Change= na veel rechtszaken uit het pand in Nieuw-West. De bewoners blijven er wonen, maar onder ander beheer. Eerder dit jaar besloot de rechter dat er nog niet genoeg grond was om Change= te laten vertrekken, maar nu hebben de bewoners een brief gehad van de eigenaar waarin staat dat het beheer door iemand anders gaat worden uitgevoerd. "Je ziet gewoon dat Change= het verkeerd heeft aangepakt", vertelt Dalhuisen. "Het is heel goed dat huurders nu zien wat zoiets kan doen. Maar er blijven ook complexen waar het nog helemaal misgaat."

Alspeer hoopt dat niet alleen bewoners hiervan leren. "Ik hoop dat verhuurders van nieuwe complexen - want die komen er met deze woningcrisis - leren hoe het niet moet en beter nadenken over wat ze wel en niet mogen vragen." Dalhuisen krijgt al verhuurders naar zich toe die "Niet zo willen zijn als Change=", zo omschrijft hij.