Het begon allemaal met een paar pop-up-tentjes op het Roeterseiland. Hoe het eindigde, is bekend: met metershoge barricades van bakstenen en ME’ers met wapenstokken en een shovel. Een dag later werden ook op het Binnengasthuis voor 1,5 miljoen aan vernielingen aangericht. Waren dit diezelfde studenten die eerder gemoedelijk op een grasveldje zaten?

Volgens burgemeester Halsema niet. ‘’Er was sprake van een groep demonstranten waarvan het vermoeden bestond dat zij geen studenten van de UvA waren’’, schreef ze. Die groep zou uit zijn geweest op confrontatie. Ook de UvA zegt dat de protesten zijn ‘gekaapt door gewelddadige elementen’. Het roept de vraag op wie die ‘elementen’ zijn, en wat hun rol is in de protesten. 

Vaststaat dat de bezetting van het Roeterseiland werd georganiseerd door studenten. Op sociale media is te zien dat een wirwar aan actiegroepen van voornamelijk studenten aan de basis van de protesten staat. Groepen met namen als Students for Palestine, Students for Justice in Palestine, Dutch Scholars for Palestine en AUFree Palestine. Die laatste groep organiseerde in maart al de blokkade op het Amsterdam University College, waar zeventien studenten werden gearresteerd. 

Ook collectieven zonder directe link met de Palestijnse zaak zijn vanaf het begin betrokken. Amsterdam Autonomous Coalition bijvoorbeeld, en Rosa Radical Students.

Op de eerste bezettingsdag werd de Instagrampagina Amsterdam Encampment gelanceerd. Deze pagina, met inmiddels meer dan 21 duizend volgers, lijkt vanaf dat moment het centrale communicatiekanaal van de demonstranten. 

De voorbereidingen voor de bezetting begonnen zo’n anderhalve maand van tevoren, zegt Hidde Heijnis van de Activistenpartij, de grootste partij in de studentenraad van de UvA, die bij de demonstratie is betrokken. ‘’Waar doen we het, wanneer, hoe zorgen we voor tenten - daar hadden we het over.’’

Heijnis is bij alle protestdagen geweest en heeft de eerste nacht in het tentenkamp op het Roeterseiland overnacht. ''Alles wat we vanaf de tweede dag gezien hebben, was een spontane reactie op het gewelddadige optreden van de UvA en de politie'', zegt hij. Welke organisaties er allemaal bij betrokken zijn, is volgens hem niet zo relevant. ‘’Je staat daar als groep, niet als vertegenwoordiger van een organisatie. We zijn allemaal solidair aan elkaar.’’ 

Veel demonstranten zeggen iets vergelijkbaars. Het doet er niet toe wie er allemaal meedoet, zolang iedereen maar hetzelfde doel heeft. ‘’Het is voor mij voor negentig procent een mysterie wie achter de protesten zit’’, zegt Stefanie Wels, een Extinction Rebellion-activist die bij alle demonstraties op de UvA is geweest, samen met andere klimaatactivisten.  Ook Heijnis weet niet precies wie de leiding heeft. ''Het is niet zo dat er een kamertje is met een paar mensen die alles dirigeren.'' 

Wels ziet een belangrijk verschil met Extinction Rebellion. ‘’Wij doen alles groepsgewijs, iedereen die meedoet is bekend. Dit lijkt een stuk ongeleider. Er wordt kennelijk niet strak afgesproken: dit doen we wel, dat doen we niet.’’ Toch is de activiste vooral onder de indruk. ‘’Als je ziet wat ze hier voor elkaar hebben gekregen: lezingen, speeches, heel veel eten, een advocaat die klaarstaat voor alle gearresteerden. Dat vind ik heel knap.’’

Dat hebben de studenten niet allemaal op eigen houtje gedaan. "Deze strijd kunnen we niet voeren zonder ervaren kameraden", zegt Anouk, woordvoerder van Amsterdam Encampment. "Zij leren ons bijvoorbeeld wat we moeten doen als de ME traangas inzet.’" Ook Heijnis prijst de inzet van oudere activisten. "Zij hebben ervaring met het bouwen van barricades, dus nemen ze het voortouw. Maar het zijn studenten die de stenen doorgeven." 

Wie zijn die activisten van buiten de universiteit? Allereerst zijn pro-Palestina-groepen als Workers For Palestine en BDS betrokken. Ook veel Palestijnse activisten doen mee. "Het zou natuurlijk vreemd zijn om dit te organiseren zonder de Palestijnse gemeenschap", zegt Anouk van Amsterdam Encampment.

Ook de kraakbeweging speelt een rol. Uit social media-posts blijkt dat onder andere het collectief Mokum Kraakt bij de demonstraties actief is. Mokum Kraakt bevestigt dat, maar wil niet aan dit artikel meewerken. Volgens meerdere bronnen zijn ook anarchistische groepen en Antifa bij de bezettingen betrokken. 

Zijn dit dan die ‘gewelddadige elementen’ waar de UvA en Halsema het over hebben? De demonstranten bestrijden dat er een duidelijke scheiding zou zijn tussen studenten en niet-studenten. "Dat is framing van de UvA", zegt Anouk. "Het komt misschien als een verrassing, maar krakers en anarchisten studeren ook", zegt Heijnis. "Ik ga niet vingerwijzen of zeggen dat zij het geweld veroorzaakt hebben."

Iemand die zou kunnen weten wie de harde kern-demonstranten zijn, is advocaat Willem Jebbink. ‘If you are arrested, your laywer is JEBBINK’, circuleert op de sociale media van de actiegroepen. Sommige demonstranten hebben zijn telefoonnummer uit voorzorg op hun arm geschreven. Maar de advocaat claimt dat hij uit de krant heeft vernomen dat zijn naam onder de actievoerders rondgaat. "Ik ga u niet vertellen hoeveel demonstranten ik bijsta. En ik heb ook geen sociologisch onderzoek naar ze gedaan."

Ook het Openbaar Ministerie wil niets loslaten. "Het is moeilijk om iets te zeggen over de groep als geheel, we kunnen niet aan mensen zien of het studenten zijn of niet'', zegt een woordvoerder. ''En over de aangehouden verdachten gaan wij niet op voorhand zeggen wat hun achtergronden zijn. Dat is iets wat bij de zittingen ter sprake zal komen."

De vraag die blijft staan, is hoe de burgemeester en de UvA denken te weten dat vooral niet-studerende demonstranten uit zijn op confrontaties. De UvA laat weten ''op dit moment onvoldoende zicht'' te hebben op de actievoerders om wie het gaat. Een woordvoerder van de burgemeester zegt dat de vermoedens zijn gebaseerd op ''politie-informatie''. De politie wil niets zeggen over ''welke rol verschillende groepen hebben gespeeld''. 

Dat een groot deel van de harde kern van de actievoerders geen Nederlands spreekt, zoals onder meer blijkt uit observaties van UvA-bestuurders en de politie, vindt Heijnis geen sterk argument. ''We hebben 40 procent buitenlandse studenten. En die zijn vaak politiek betrokken, dus ook oververtegenwoordigd in de demonstraties.'' Dat demonstranten hun gezichten bedekken, zegt volgens hem ook niets. ''Veel mensen dragen juist gezichtsbedekking omdat ze bang zijn voor hun afstudeersituatie.''

''We hebben maandenlang vredelievend ons punt gemaakt, en er is niet geluisterd'', zegt Amsterdam Encampment-woordvoerder Anouk. "Wij kunnen niet onze mede-demonstranten policen en zeggen: zo moet je protesteren. Een genocide stop je niet door alleen maar op straat te demonstreren. Daar zijn verschillende tactieken voor. Wie nou allemaal precies wat heeft gedaan, ik zou het niet weten. Wij staan achter iedereen."