"Het kan gewoon niet zo zijn dit nog zestien jaar zo doorgaat, omdat ICL het economisch niet opportuun vindt om te verhuizen", stelt buurtbewoner Myrthe Verweij. Zelf wordt ze soms wakker van de geur en ze is niet de enige. Andere buurtbewoners noemen het 'onmenselijk' en 'vreselijk' dat ICL nog ongeveer een decennium langer blijft dan ze dachten.

Buurtbewoner Gert Jan Bakker is zeven jaar geleden in de buurt komen wonen. "Dan kun je zeggen: had dat dan niet gedaan, want het stinkt hier nou eenmaal, maar ik denk dat dat niet zo is." De fabriek bestaat al meer dan honderd jaar, maar Tuindorp Oostzaan ook. "Er komen ook steeds meer woningen bij. De belangen botsen met de industrie. De industrie zal moeten verplaatsen, want dit kan niet meer binnen de ring."

Haven-Stad

In 2022 sloten de gemeente, de Haven en ICL een intentieovereenkomst om de kunstmestfabriek te verhuizen naar een plek verder weg van het centrum, tegen Zaandam aan. Die plek is niet alleen duurzamer, maar het zou ook betekenen dat in 2029 de bouw van 40- tot 70-duizend woningen in de toekomstige wijk Haven-Stad zou kunnen beginnen. Het plan voor tienduizenden woningen gaan nu in de ijskast.

Overlast verminderen

Aan De Telegraaf laat ICL weten dat ze bezig zijn met een innovatie manier om de overlast van de geur te verminderen. Ze experimenteren nu met menselijke uitwerpselen. De as van rioolslib zou de huidige grondstoffen kunnen vervangen en dat zou minder stinken. ICL denkt zelf 90 procent minder.

Waar sommige buurtbewoners enthousiast zijn, zijn anderen kritischer. Verweij: "In de plannen voor de nieuwe locatie was er sprake van 30 procent geurreductie en nu schermen ze met 90 procent. Ik ben benieuwd naar de onderbouwing."

In 2040 loopt de erfpacht van ICL af. Dan zal de fabriek sowieso moeten verhuizen.